Gammelstad, een middeleeuws kerkdorp in Zweden met Unesco Werelderfgoed-status

Gammelstad, het mooiste kerkdorp in Zweden – Unesco Werelderfgoed

Gammelstad is één van de 15 UNESCO Werelderfgoed sites in Zweden. Gammelstad is namelijk het best bewaarde kerkdorp ter wereld! Lange tijd vormde het het hart van Luleå totdat deze stad verplaatst werd. Vandaag de dag vind je in Gammelstad onder andere meer dan 400 traditionele rode huisjes, de grootste Middeleeuwse stenen kerk van Noord Zweden uit 1492 én een gaaf en gratis openluchtmuseum!

Gammelstad, een historisch kerkdorp in Zweden
Raam van een typisch rood huis in kerkdorp Gammelstad
Historisch kerkdorp Gammelstad met zich op de middeleeuwse stenen kerk

Hoe Gammelstad ‘achterbleef’ toen Luleå verplaatst werd

Gammelstad wordt ook wel De Oude Stad van Luleå genoemd. Luleå is hier namelijk oorspronkelijk gesticht. In eerste instantie was het een kleine handelsplaats met een stenen kerk. Het dorpje groeide uit tot een stad en in de 17e is een groot deel van de stad verplaatst naar een plek dichter bij de kust zodat er ook een haven aangelegd kon worden. Nieuwe Stad Luleå (Luleå Nya Stad) ligt op zo’n 10 minuten rijden van Gammelstad. Het kerkdorp bleef echter in gebruik op de oorspronkelijke plek. 

Het nut van Zweedse kerkdorpen in de Middeleeuwen

Kerkdorpen zoals Gammelstad waren lange tijd heel gebruikelijk in Zweden. Met name het noordelijke deel van het land was dunbevolkt. De kleine dorpjes hadden door het geringe aantal inwoners geen eigen kerk en moesten daardoor ver reizen om de kerkdiensten bij te wonen. De kerkgangers bouwden daarom een huisje rond de kerk en verbleven daar in de weekenden. Bijzonder genoeg was het bijwonen van dergelijke kerkdiensten vroeger verplicht, ongeacht de afstand die men ervoor af moest leggen. Ook de Sámi bevolking werd verplicht om kerkdiensten bij te wonen omdat de kerk ze de Christelijke leer wilde bijbrengen. Een bekend Sámi kerkdorp is Lappstaden. 

De kerkdorpen hadden ook een belangrijke sociale functie. In deze weekenden ontmoette men familie en vrienden en er werden nieuwe vriendschappen gesloten. Het was een uitstekende gelegenheid om handel te drijven en om een huwelijkspartner te zoeken. 

Beleef de middeleeuwen in Gammelstad in Friluftsmuseet Hägnan
Gammelstad met kinderen. Oud benzinepomp in Friluftsmuseet Hägnan
Terug in de tijd in Gammelstad. Oude tijden herleven in Friluftsmuseet Hägnan

Tijdreizen in Friluftsmuseet Hägnan in Gammelstad

Gammelstad heeft ook een eigen openluchtmuseum: Hägnan. Hier wandel je rond tussen gebouwen uit de periode van de 17e eeuw tot en met de 20e eeuw en ervaar je hoe het leven in Gammelstad vroeger was.  We bewonderen een oude benzinepomp, kijken onze ogen uit in de oude winkel en stappen binnen in allerlei huizen. Tot onze verbazing treffen we in verschillende boerderijen ook vrijwilligers aan die – gekleed in traditionele kledij – de oude ambachten beoefenen. De kinderen kijken bewonderend toe hoe een dame een sok aan het breien is. Ze stellen de ene vraag na de andere en komen tot de conclusie dat het proces van schapenwol naar sok best wel lang duurt. Toch wel handig dus dat wij onze sokken gewoon in de winkel kunnen kopen vinden ze!

Naast educatief is Friluftsmuseet Hägnan ook gewoon heel leuk voor kinderen. Naast het bezoeken van de historische woningen kun je er namelijk ook heerlijk spelen zoals vroeger. Eva en Quinn oefenen het steltlopen, we doen een wedstrijdje ballengooien, er wordt een nepkoe gemolken en op hobbelpaarden gereden. Een van de állerleukste dingen vind Quinn het springen in de hooiberg. De kinderen sluiten steeds opnieuw aan bij de hooischuur, hilariteit alom! Bijzonder dat dit allemaal kostenloos te bezoeken is. Het maakt het bezoek aan Gammelstad ook voor de kinderen een topdag. 

Gammelstad Openluchtmuseum - Ballen gooien in friluftsmuseet Hägnan
Gammelstad met kinderen. Springen in de hooischuur in Friluftsmuseet Hägnan
Gammelstad met kinderen. Steltlopen in Friluftsmuseet Hägnan

De middeleeuwse stenen kerk van Gammelstad

Je kunt er niet omheen wanneer je door Gammelstad wandelt: de stenen kerk uit de middeleeuwen. Het is zelfs de grootste Middeleeuwse stenen kerk van Noord Zweden! Door de pels- en zalmhandel kon de kleine nederzetting het zich veroorloven om een kerk met dikke stenen muren te bouwen. Ook aan het interieur is te zien dat de handel hier floreerde. Gammelstad is het enige kerkdorp in Zweden dat nog in gebruik is. Dit betekent dat ook de kerk nog regelmatig in gebruik is door de gemeenschap, iets om als toerist rekening mee te houden dus. Doordeweeks kun je er rustig rondkijken,  het kerkdorp is voornamelijk in gebruik tijdens de Christelijke feestdagen en in de weekenden. 

Gammelstad is wat ons betreft een echte aanrader. De combinatie van het authentieke dorp, de historie én het leuke openluchtmuseum maakt dit een prima dagje uit met het gezin. Liefhebbers kunnen zelfs achter het openluchtmuseum nog gaan hiken. Hier vind je namelijk het natuurreservaat Gammelstadsviken waar je perfect vogels kunt spotten! Wij kwamen daar niet aan toe omdat het museum veel te leuk was ;).

De middeleeuwse stenen kerk van Gammelstad

Overnachten in Luleå nabij Gammelstad: de beste goedkope hotels en vakantiehuizen

Gammelstad en Zweden in zijn geheel zijn misschien niet de goedkoopste bestemmingen maar natuurlijk hebben we ook hier de beste goedkope hotels voor je gevonden! Zweden is namelijk heel betaalbaar als je een beetje gedegen onderzoek doet. Allereerst heb je in Zweden en dus ook in de omgeving van Gammelstad de mogelijkheid tot wildkamperen. Dit kan in de zomer een prima optie zijn, maar in de winter lijkt me dit geen strak plan in het hoge noorden! Dus voor alle niet-kampeerders en winterreizigers hebben we een top 3 samengesteld van de beste goedkope hotels in de omgeving van Gammelstad.

Het beste vakantiehuis in Luleå mét privé sauna: Luleå Village Cabin

Er is geen twijfel over mogelijk, dit is echt de állerbeste keuze wanneer je een schoon, mooi, ruim en gezellig hotel – of vakantiehuis, want dat is het eigenlijk – zoekt in Lulea. Dit authentieke rode huisje is niet alleen idyllisch, het is ook van alle gemakken voorzien. Netflix, een wasmachine, een volledig ingerichte keuken en zelfs een sauna. In deze villa met twee slaapkamers kom je niks tekort! De villa ligt circa 7 km van het centrum van Luleå af, dus deze accommodatie is vooral geschikt wanneer je een auto tot je beschikking hebt. Er is dan ook een gratis parkeerplek beschikbaar bij Luleå Village Cabin. Het grote voordeel is dat je een veel grotere kans hebt om hier het noorderlicht te zien! De villa wordt op Booking fantastisch beoordeeld met een 9,4. Je boekt Luleå Village Cabin al vanaf 132 per nacht (voor twee personen). Voor drie personen betaal je 139 euro per nacht en voor 4 personen 155 euro per nacht. Voordeel: je kunt hier gratis annuleren!

 

Vakantiepark in Luleå met de beste faciliteiten: First Camp Arcus-Luleå

Bij First Camp Arcus-Luleå hebben ze prachtige bungalows die direct aan het water liggen. Vanuit je woonkamer kijk je zo uit over het meer, hoe gaaf is dat? Doordat je op een vakantiepark verblijft, zijn er ook allerlei faciliteiten waar je gebruik van kunt maken. Er is een speeltuin, een strand, twee zwembaden, een tafeltennistafel, een spellenkamer en zelfs een kidsclub! Tegen betaling kun je hier ook nog eens (midget)golfen en fietsen, een hengel of een kano huren. Persoonlijk raad ik je – bij meer dan twee personen – zeker aan om hier de iets duurdere accommodaties te boeken aangezien je dan ook 1 of 2 slaapkamers hebt. De prijzen op een rijtje:

De beste locatie en een heerlijk ontbijt: Comfort Hotel Arctic in Luleå centrum

Het Comfort Hotel Arctic is ideaal gelegen: tegenover het treinstation en op nog geen vijf kilometer van de luchthaven. Ideaal dus wanneer je naar Luleå in Lapland vliegt voor je vakantie! Het hotel is op Booking beoordeeld met een 8,1 en is vooral populair door de ligging in het centrum van Luleā. Het ontbijt is bij de prijs inbegrepen. Het buffet met ruime keuze wordt zeer goed beoordeeld en ziet er heerlijk uit! De kamers zijn in principe tweepersoons, maar een kinderbedje bijplaatsen is gratis. Per kamer kan er ook één bed voor een kind vanaf 3 jaar bijgeplaatst worden. Hiervoor betaal je 300 sek (25 euro) extra per nacht. Als extra faciliteiten biedt het hotel een fitness ruimte en een sauna. Parkeren is betaald en de parkeergarage is erg krap ingedeeld. Gezien de locatie en het ontbijt krijg je hier veel waarde voor je geld. Een overnachting in Comfort Hotel Arctic boek je al vanaf 87 euro per nacht voor 2 volwassenen en een kind tot 3 jaar

 

Leave a comment

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vorige Post

Grodkällan, het mooiste meer van Zweden

Grodkällan, het mooiste meer van Zweden

28 juni 2022

Volgende Post

Plopsaland de Panne met achtbanen en kinderattracties

Plopsaland de Panne: dagje uit voor alle leeftijden

6 juli 2022